Từ một ý tưởng đến đề tài nghiên cứu

Tiến sỹ Nguyễn Văn Dũng, Giám đốc Trung tâm CORENARM (Trung tâm nghiên cứu – tư vấn quản lý tài nguyên) gọi điện mời tôi cùng tham gia với trung tâm về Hương Phong, Hương Trà thăm Rú Chá; một khu rừng ngập mặn còn sót lại ở Thừa Thiên Huế; và dự một buổi tập huấn về dự án bảo vệ môi trường trong cộng đồng cho người dân nơi đây.

Cây hương bài phát triển tốt trên vùng đất cát và vùng đồi ở Thừa Thiên Huế

Nghề làm hương thắp từ rễ cây hương bài này có từ xa xưa; lưu truyền cho đến ngày nay và vẫn được khắp nơi ưa chuộng. Do cây hương bài bị khai thác thường xuyên nên trong tự nhiên ngày càng cạn kiệt và đang có nguy cơ tuyệt diệt ở nhiều vùng quê, trong đó có quê tôi; vùng cát nắng gió Quảng Bình. Trong khi đó việc trồng cây hương bài thành vùng nguyên liệu chưa được ai để ý.

“Vì hoa nên phải đánh đường tìm hoa”

Cách đây ba năm, trong một lần lang thang trên mạng internet; tôi bất ngờ bắt gặp một bài báo đưa tin: “Tiên Lý thoát nghèo nhờ cây hương bài ”. Đọc xong bài báo, tôi như mở cờ trong bụng: “Đây rồi…!” không còn nghi ngờ gì nữa và tôi quyết định; phải đến bằng được nơi trồng cây hương bài.

Qua rất nhiều núi cao, hai chúng tôi mới tới được thôn Tiên Lý. Khi đến đây vào đúng chiều tháng 5-2010, người dân đang trồng hương bài.

Cùng với gia đình anh Tam, trên 100 hộ gia đình khác ở thôn Tiên Lý đều trồng cây hương bài. Nhà ít thì vài sào, nhà nhiều thì vài hec-ta. Không chỉ đem lại hiệu quả kinh tế cao mà cây hương bài còn có rất nhiều ưu điểm như: dễ trồng, không bị sâu bệnh; thu hái được quanh năm và đặc biệt là có thể trồng xen với các loại cây trồng khác mà cây vẫn có thể phát triển được.

Cây hương bài trên vùng đất khó

Cũng từ khi bắt tay vào làm dự án phát phát triển vùng nguyên liệu cây hương bài, tôi mới nhận ra một điều; từ lâu người ta đã quen cách làm dự án là “cho cá”, một quan niệm: “hễ có dự án là có tiền. Không cần biết tiền đó từ đâu ra, miễn là không phải từ túi mình”. Bởi thế, khi nói về dự án nghe ra ai cũng thích; nhưng khi nói đến việc phải tự bỏ tiền ra thì hầu như mười người thì đã có đến chín thụt. Tôi đem dự án này đến với A Lưới, Nam Đông. Anh Lê Văn Trừ, Bí thư huyện ủy A Lưới nói với tôi “Cho mệ chộ (thấy) cái đã”.

Để cho “mệ chộ”, tôi phải làm từ “trong nhà làm ra”, vận động bà con; anh em trong gia đình thân thuộc bỏ công của, tiền bạc, đất đai ra làm trước. Khi đã có được một vùng nguyên liệu kha khá, tôi bắt đầu đầu tư sản xuất; với mục đích “giải quyết đầu ra”. Một thực tế, người nông dân không ngại trồng cây mà chỉ ngại; cây trồng ra ai sẽ tiêu thụ sản phẩm. Nhiều bài học nhãn tiền đã làm cho người nông dân như “chim phải tên, sợ làn cây cong”. Công ty TNHH Tân Nguyên ra đời; mang sứ mệnh chịu trách nhiệm làm bà đỡ cho dự án. Một xí nghiệp sản xuất cũng mau chóng ra đời. Hương thắp, mang nhãn hiệu “ hương bài Tân Nguyên” được đăng ký bản quyền thương hiệu hàng hóa có mặt tại thị trường trong tỉnh và một số tỉnh khác. Với sản phẩm tuyệt nhiên không dùng bất kỳ loại hóa chất tạo mùi; “Hương bài Tân Nguyên” đã sớm được người tiêu dùng ưa chuộng.

Cây hương bài đã dần dà trở thành cây trồng mới ở vùng đất nghèo Thừa Thiên Huế. Không chỉ có A Lưới mà ở Phong Điền, Phú Lộc, Hương Trà, Hương Thủy, Huế… cây hương bài đang bén rễ…

Công ty Tân Nguyên bao tiêu sản phẩm hương bài sau thu hoạch Ông Nguyễn Minh Nhật Tuấn, Giám đốc Công ty TNHHMTV Tân Nguyên, cho hay: “Công ty đã đủ cây giống hương bài để cung ứng cho các đơn vị tổ chức, cá nhân có nhu cầu trồng cây hương bài . Công ty cũng đã và tiếp tục ký kết hợp đồng bao tiêu sản phẩm rễ hương bài sau thu hoạch. Để bao tiêu sản phẩm, công ty đã tiến hành xây dựng và đi vào sản xuất, chế biến cây hương bài tiêu thụ trong nước và nước ngoài.